U toku je 50. Oktobarski salon u Beogradu, umetnicka manifestacija koja za cilj ima da prikaze savremene umetnike iz Srbije. Ove godine se odrzava na pet lokacija. Glavna i najveca postavka nalazi se u Muzeju 25. Maj (Muzej istorije Jugoslavije), a ostale izlozbe su rasporedjene u galeriji Kulturnog centra Beograd, Centru za kulturnu dekontaminaciju, Kunsthistorisches Mauzoleju i Javnoj garazi u Masarikovoj.
Naziv ovogodisnjeg Salona „Okolnosti“ eksplicitno usmerava publiku na spektar tema na koje je bacen akcenat i svakim svojim radom otkriva tri osnovne smernice – dozivljaj, inicijativa i intervencija autora. Potreba sagledavanja domace savremene umetnicke scene na internacionalnom nivou, sa osvrtom na lokalnu produkciju je prvobitna motivacija ovogodisnjeg Salona. Treba napomenuti da je konceptualna umetnost i dalje izuzetno snazna na nasoj umetnickoj sceni, no ne treba ispustiti iz vida da je aktuelna i na globalnom nivou, sto potvrdjuje, izmedju ostalog, i deo ovogodisnjeg venecijanskog Bijenala.
Izuzetno direktan i oblikovan kroz eksplicitne slike iz zivota kao istovremena napomena i bolno pitanje, emotivan na licnom i globalnom planu, intiman, izvucen sa ulica Beograda, Bora, Pristine, Sarajeva, Banja Luke, Zagreba i smesten kroz video instalacije u galerijske prostore, skupljan na raznim pijacama i buvljacima i okacen na zidove, repetitivno slikan, oslikavan i preslikavan, docrtavan, umnozavan, lepljen, cepan i otplakivan, 50. Oktobraski salon ukazuje na masovnu problematiku usadjenih navika, straha, besa, tuge, upornosti, granice izmedju javnog i privatnog, urbanog i ruralnog, bavi se „pitanjima položaja i uloge umetnika, (ne)postojanja umetničkog sistema, nestajanja umetnosti iz javnog i medijskog prostora, neadekvatnog govora o umetnosti, ili pak o gorućim temama društvene i ekonomske krize kao što su proces privatizacije, socijalno raslojavanje, kulturna izolovanost, trauma istorijskog sećanja, građanska neaktivnost i inertnost, društvena (ne)tolerantnost, itd.”
U fokusu su dvoje umetnika koji su izlagali na ovogodisnjem venecijanskom Bijenalu, Katarina Zdjelar i Zoran Todorovic (koji je od ljudskih dlaka za Bijenale napravio cebad). Zdjelar se ovog puta bavi fonetikom i to kroz dva video rada, brisanje akcenta, te delimicno gubljenje identiteta i suocavanje sa nepoznatim jezikom. Todorovicev rad je izazvao velike polemike i diskusije na temu rasizma i diskriminacije, nakon sto je postavio kamere malim Romima i ulicnim psima oko vrata, a potom snimke njihovog kretanja i perspektive paralelno prikazao na Salonu. Jedan od zacetnika srpskog konceptualizma, Rasa Todosijevic, izlozio je velik broj svojih radova pod nazivom Dnevnik III i sadrzi radove iz ranih ’70tih do danas. Deo njegovih radova krece se kroz ulice Beograda, na tramvajima i bilbordima, i to su poruke „Majka na prodaju“ i „Umetnik – prorok: sutra je ponedeljak“, kao parodija na ideju o jedinstvenom umetnickom talentu.
Od izuzetne vaznosti je i prikazivanje TV spota Miljenka Derete Narodne kuhinje snimljene 1993. Zbog autorove politicke nepodobnosti i zabrane ulaska na RTS, spot je prvi put projektovan na ovogodisnjem Salonu.
Medju najpotresnijim radovima svakako je East Side Story, 2006 - 2008, dvokanalana video instalacija zagrebackog autora Igora Grubica o pokusajima organizovanja gej parade u Zagrebu i Beogradu 2001. i 2002. godine paralelno prikazanih sa isceniranim simbolicnim plesovima na mestima okrsaja.
Umetnici 50. Salona su: Fil Kolins, Miljenko Dereta, Biljana Đurđević, Uroš Đurić, Bojan Fajfrić, Živko Grozdanić, Ivan Grubanov, Igor Grubić, Jamesdin, Žolt Kovač, Kunsthistorisches Mausoleum, Marko Lulić, Zoran Naskovski, Predrag Nešković, Vladimir Nikolić, Oleg Novković, Darinka Pop-Mitić, Branimir Stojanović, Zoran Todorović, Raša Todosijević, Katarina Zdjelar i Želimir Žilnik.
Oktobarski salon traje do 17. novembra 2009. Vise informacija mozete pronaci na web stranici www.oktobarskisalon.org
Aleksandra Stojkov
